Strona Główna

15 lat Stowarzyszenia

Historia Kamieńska

Audiencja u Jana Pawła II

Uroczystości

Echo Kamieńska

Statut

Konkursy

Kontakt z Nami














































































































































































































































































































































































































































































na górę strony


ANTONI MASZEWSKI
- kliknij po więcej


… Wy coście mnie znali, w podaniach przekażcie,
Żem dla Ojczyzny sterał swoje lata młode,
A póki okręt walczył - siedziałem na maszcie,
A gdy tonął - z okrętem poszedłem pod wodę.
                                
Juliusz Słowacki


Antoni Maszewski - olimpijczyk 1936, żołnierz 2 Korpusu.

Urodził się 5 maja 1908 r. w Kamieńsku, w rodzinie sekretarza gminy Bolesława Feliksa Maszewskiego herbu Nowina i Stanisławy Marii z Rojewskich herbu Cholewa . W akcie urodzenia czytamy:
Odbyło się w osadzie Kamieńsk dnia dziesiątego czerwca tysiąc dziewięćset ósmego roku o godzinie czwartej po południu. Przybyli: Bolesław Maszewski, gminny pisarz, mieszkający w osadzie Kamieńsk, mający trzydzieści pięć lat w obecności Stefana Bielika mającego dzwadzieścia cztery lata, aptekarza z miasta Piotrkowa, przedstawili nam niemowlę płci męskiej oznajmiając, że urodziło się ono w osadzie Kamieńsk dnia piątego maja tego roku o godzinie jedenastej wieczorem z prawej żony Stanisławy z Rojewskich, mającej dwadzieścia siedem lat. Niemowlęciu temu na chrzcie świętym, który odbył się w tym dniu, daliśmy imię Antoni, a chrzestnymi jego byli: Stefan Bielik i Felicja Rojewska. Akt ten został spisany później z przyczyny oczekiwania na ojca chrzestnego. Akt ten oznajmiającemu i świadkom został przez nas przeczytany i przez nich podpisany.



Akt urodzenia Antoniego Maszewskiego.

Miał trzy siostry - Bolesławę, Emilię i Helenę oraz dwóch braci - Jerzego i Mariana.
W Kronice Kamieńska Kazimierza Tazbira czytamy :
" ... W końcu XIX w. Stanisław Psarski zlikwidował majątek ziemski ...
...Dworski budynek mieszkalny, budynki gospodarcze, sad i stawy kupił sekretarz gminy Bolesław Maszewski.
Na wprost budynku były trzy stawy zarybiane, obok nich łąki. Do budynku przylegał duży sad i rozległe pola. Obok dworku istniał spichlerz zbożowy, posiadający ściany metrowej grubości i dach pokryty blachą. W pobliżu dworku znajdowała się olbrzymia stodoła, a na niej gniazdo bocianie. W tym miejscu jest dziś internat Liceum Ogólnokształcącego.
Do posiadłości dworskiej przylegał kościółek i plebania z zabudowaniami gospodarczymi. Całość ogrodzona była murowanym parkanem. W parkanie była urządzona furtka, by właściciel dworku miał krótszą drogę do kościółka. Dookoła kościoła był ciasny cmentarz grzebalny, który został zlikwidowany w połowie XVIII wieku."



Dom rodzinny Antoniego Maszewskiego.

W 1913 r. Bolesław Maszewski pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Kółka Rolniczego w Kamieńsku, powstałego w tym samym roku. Przewodniczącym był Jan Zaremba - dziedzic dóbr Pytowice . W pierwszych latach niepodległości, Bolesław Maszewski sprzedał wszystkie swoje nieruchomości Józefowi Manieckiemu i Janowi Kubickiemu, wyjeżdżając wraz z rodziną do Rozprzy, gdzie zakupił młyn wodny. Dworek przy ul. Dworskiej dziś Zjednoczenia 8, istniał długie lata, lecz stopniowo próchniał i po tzw. wyzwoleniu rozsypał się. Do roku 1932 budynek był wynajęty gminie, mieścił się w nim urząd gminy. Antoni Maszewski uczęszczał do Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb.


Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb.

W ciągu ostatnich trzech lat pobytu w Gimnazjum intensywnie uprawiał lekkoatletykę i pływanie. Był członkiem piotrkowskiego gniazda Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" w Polsce, którego dewizą było hasło - "Nie dla zysku, nie dla sławy, jeno dla Ojczyzny Sprawy!". Biegał na dystansach 100m, 400m, 800m, 1500m, skakał w dal i startował w trójskoku. W 1926 roku Polski Związek Lekkoatletyczny przyznał mu tytuł Mistrza Okręgu Łódzkiego.


Dyplom Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" w Polsce z 1927r.

W 1927 roku Antoni Maszewski zdobył maturę w Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb.


Świadectwo dojrzałości Antoniego Maszewskiego.

Jego imię i nazwisko wykute jest na tablicy pamiątkowej w dzisiejszym Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb., wśród wychowanków i profesorów, którzy oddali życie w walce o wolność i niepodległość Ojczyzny.


Tablica pamiątkowa w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb.

Po maturze rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego otrzymując dnia 16 czerwca 1933 roku dyplom i tytuł magistra praw. 17 września 1933 roku został powołany do służby wojskowej - Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy przy 32 pułku piechoty w Modlinie, kończy z pierwszą lokatą (1/50), otrzymując tytuł podchorążego 21 pułku piechoty. W dniu 17 września 1934 roku zostaje zwolniony do rezerwy i z dniem 1 maja 1935 roku obejmuje funkcję aplikanta przy Sądzie Okręgowym w Warszawie. 1 stycznia 1936 roku zostaje awansowany na stopień podporucznika rezerwy piechoty, przechodzi przeszkolenie w sądach wojskowych oraz w swojej macierzystej jednostce 21 pułku piechoty, otrzymuje najwyższe oceny i znakomite opinie. Dnia 7 marca 1936 roku zostaje powołany do czynnej służby wojskowej, na stanowisko sędziego w Wojskowym Sądzie Okręgowym w Warszawie. Ppor. Antoni Maszewski 31 marca 1936 roku zostaje przeniesiony do korpusu oficerów audytu, a 1 kwietnia 1938 roku otrzymuje awans na stopień porucznika. W 1939 roku został asystentem w Wojskowej Prokuraturze Okręgowej nr V w Krakowie. Dzięki wytrwałym treningom osiągnął sukcesy w lekkoatletyce, jego kariera była imponująca. Był zawodnikiem Polonii Warszawa w latach 1928-1934 i w roku 1938 i Legii Warszawa w latach 1935-1937. Biegał na dystansie 400 m przez płotki i na średnich dystansach, odnosząc znaczące sukcesy. W roku 1929 po raz pierwszy wystąpił w reprezentacji Polski, w meczu z Węgrami w Budapeszcie i w tym samym roku wywalczył w sztafecie klubowej 4x400 m (wraz z Antonim Cejzikiem, Nowakowskim i Meyro) tytuł mistrza Polski. Od 1930 roku był następcą jednego z najwybitniejszych Polskich płotkarzy - Stefana Kostrzewskiego, nieprzerwanie (z wyjątkiem 1934) dzierżył krajowy prymat na niskich płotkach. Na bieżni wykazywał niezwykłą ambicję i bojowość, potrafił zwyciężać w najtrudniejszych pojedynkach.
    Sukcesy lekkoatletyczne Antoniego Maszewskiego to:
  • 22-krotnie, w latach 1929-1938 reprezentował Polskę w meczach międzypaństwowych, w 39 startach odniósł 7 zwycięstw indywidualnych, rekordowa ilość startów wśród zawodników okresu międzywojennego,
  • 24-krotnie był medalistą mistrzostw Polski - w tym zdobył 10 złotych medali w biegu na 400 m przez płotki i dwa złote medale w sztafecie 4x400 m,
  • 3-krotnie bił rekord Polski w biegu na 500 m, w sztafecie 4x400 m i sztafecie szwedzkiej,
  • uczestniczył w Olimpiadzie w Berlinie w 1936 roku, wystąpił w sztafecie 4 x 400 m , która pobiła rekord Polski wynikiem 3. 17,60. Jego partnerami w zespole byli - Klemens Biniakowski , Kazimierz Kucharski i Tadeusz Śliwak. Przedstartowe prognozy wysoko notowały naszą sztafetę. Przed startem Antoni Maszewski i Klemens Biniakowski odnieśli bolesne kontuzje, jednak zdecydowali się na start. Na pierwszej zmianie Tadeusz Śliwak był drugi, za Amerykaninem. Na drugiej zmianie biegł kontuzjowany Antoni Maszewski, minęli go Japończyk i Węgier. Na trzeciej zmianie biegł Kazimierz Kucharski, który wyprzedził Japończyka i zbliżył się do Węgra. Biegnący na ostatniej zmianie kontuzjowany Klemens Biniakowski, stoczył porywającą walkę z Węgrem, biegł z nim pierś w pierś, na finiszu jednak osłabł i przybiegł trzeci. Sztafeta odpadła w przedbiegach.

Drugi z prawej Antoni Maszewski.
    Rekordy życiowe Antoniego Maszewskiego:
  • 400 m - 50,3 - 13 września 1936 w Warszawie,
  • 500 m - 1.06,8,
  • 800 m - 1.55,5 - 13 października 1935 w Budapeszcie,
  • 1500 m. - 4.15.0 - 27 maja 1929 w Warszawie,
  • 400 m ppł - 55.6 - 18 czerwca 1938 w Warszawie.
Przed wybuchem II Wojny Światowej, Antoni Maszewski został zmobilizowany, uczestniczył w kampanii wrześniowej, walczył pod Kutnem i Kockiem. Po klęsce Polski, uniknął aresztowania, wraz z tysiącami Polaków przedostaje się na Węgry. Na Węgrzech dowiaduje się, że we Francji powstaje polska armia.


ppor. Antoni Maszewski.

Zdobywa dokumenty pozwalające na przekroczenie granicy i wraz z setkami żołnierzy dociera do Francji.


Francuska legitymacja wojskowa.

Nie chce zajmować się sprawami administracyjnymi, prosi o przydział na front, prośba jego zostaje uwzględniona i porucznik Antoni Maszewski zostaje żołnierzem Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich.


Legitymacja Krzyża Walecznych.

W stopniu porucznika, w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich pod dowództwem generała Kopańskiego walczył w bitwie o Tobruk, w najcięższej bitwie kampanii afrykańskiej. Wyróżnił się szczególnym męstwem, otrzymał Krzyż Walecznych i awans do stopnia kapitana.


Legitymacja kpt. Antoniego Maszewskiego.

Po lądowaniu sił sprzymierzonych we Włoszech , walczył pod Monte Cassino, pełnił obowiązki dowódcy 6 batalionu w 3 Dywizji Strzelców Karpackich.


W środku kpt. Antoni Maszewski - 1942 r.

Wzgórze Monte Cassino zagradza drogę do Rzymu, na jego zboczach Niemcy stworzyli bardzo silne punkty oporu, setki betonowych bunkrów, obsadzone najlepszymi i najbardziej doświadczonymi w walce żołnierzami. Kolejno załamują się ataki na wzgórze Amerykanów, Anglików, Francuzów, Hindusów, Nowozelandczyków. Monte Cassino zdobywają Polacy. Melchior Wańkowicz w swoim wielkim dziele pt. " Monte Cassino" w tomie III str. 66 napisał :
"Przed nim jeszcze dopadł kpt. Maszewski z 6 baonu, rekordzista szybkobiegacz przedwojenny. Zaryła się przed tominganem Maszewskiego uciekająca wataha .
Już przytomnieją już im wstyd okropny:
- My ... nic nie wiemy, panie kapitanie - krzyczeli - że. Niemcy tuż .... Panikę opanowano ...

Przypisek Wańkowicza po bitwie.
" Wzór żołnierza - męstwa, prawości i koleżeństwa - poległ w kampanii adriatyckiej."


kpt. Antoni Maszewski.

W krwawych walkach o Monte Cassino, liczyła się każda piędź zdobytej ziemi.
W dwa miesiące później dowodząc 4 batalionem 3 Dywizji Strzelców Karpackich walczył o Ankonę port handlowy i wojenny nad Adriatykiem , miasto pełne starożytnych zabytków .
"Jako dowódca batalionu w bitwie pod Osimo dnia 5 lipca 1944 r. objąwszy dowództwo batalionu w czasie natarcia na 217 wykazał niezwykłe opanowanie jako dowódca, trzeźwością oceny sytuacji oraz odwagę osobistą, wykonując wspólne natarcie z czołgami na 217. Swoim zachowaniem się w walce wzbudził podziw u podwładnych. Dnia 5 sierpnia 1944 r. w bitwie pod Roncitelli pierwszorzędnie przeprowadził akcję zapewniając podstawę wyjściową do późniejszego natarcia Dywizji. W akcji tej wykazał wysokie wartości dowódcze, trwając przez kilka dni z batalionem w trudnych warunkach walki, odwiedzając najbardziej eksponowane odcinki. W czasie wizyty w czołowych rzutach zginął na Polu Chwały od pocisku artyleryjskiego nieprzyjaciela dnia 5 sierpnia 1944r."


Leży ranny kpt. Antoni Maszewski.

Na Jego grobie widnieje data śmierci - 6 sierpnia 1944 r.

Modlitwa nad trumną kpt. Antoniego Maszewskiego.

Grób mjr Antoniego Maszewskiego
na cmentarzu w Loreto.
Został pośmiertnie awansowany do stopnia majora i odznaczony Krzyżem Srebrnym Wojennego Orderu Virtuti Militari V kl. - w uznaniu wybitnych czynów bojowych i osobistego męstwa wykazanych na polu chwały - oraz Krzyżem Walecznych (po raz drugi), Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem Monte Cassino. Pochowany został na Cmentarzu Polskim w Loreto, w kwaterze XII-F-5, w jednym z 1080 grobów. Siostry nazaretanki, opiekujące się cmentarzem czuwają, by urzeczywistniały się słowa epitafium, umieszczonego na pilastrze kaplicy Chrystusa Ukrzyżowanego, usytuowanej nad grobami:

(...) Ta niebieska Pani niech Was ukołysze
Wiekuistym snem miłości.
Wiatr od pobliskiego morza i z tego wzgórza
Niech delikatnie nad Wami powiewa.
Szumiąc niech Wam przynosi z daleka
Czułe słowa Waszych matek i żon (...)



Wniosek o nadanie Orderu Virtuti Militari kl. V pośmiertnie Antoniemu Maszewskiemu.


Rozkaz nadania krzyża Virtuti Militari dla Antoniego Maszewskiego.


Antoni Maszewski - urodził się w Kamieńsku, oddał ducha Bogu, ciało ziemi włoskiej, a serce Polsce.





Tekst: Grzegorz Turlejski.
Fot. Grzegorz Turlejski, Mariusz Sewerynek.
Zdjęcia archiwalne ze zbiorów Andrzeja Gadeckiego.
Dokumenty ze zbiorów Andrzeja Gadeckiego, Zenona Bartczaka,
Ksawerego Jasiaka, Grzegorza Turlejskiego.





Bibliografia:

Opracowania:
1. Bitwa o Monte Cassino. - Melchior Wańkowicz, reprint z wydania Rzym - Mediolan 1945, Warszawa 1989.
2. Olimpijska gorączka. Dzieje igrzysk inaczej. - Władysław Minkiewicz, 1991.
3. Starożytne i nowożytne igrzyska olimpijskie. - Zbigniew Porada.
4. Chwała olimpijczykom 1939 - 1945. - Andrzej Jucewicz, Włodzimierz Stępiński, 1968.
5. Polscy olimpijczycy 1924 - 1976. - Zygmunt Głuszek, Warszawa 1980.
6. Ankona. - Witold Biegański, Warszawa 1986.
7. Kronika Kamieńska. - Kazimierz Tazbir.

Źródła pisane:
Archiwum Urzędu Stanu Cywilnego w Kamieńsku.
Archiwum Parafii Kamieńsk.
Dokumenty ze zbioru Andrzeja Gadeckiego.
Dokumenty ze zbiorów Muzeum przy Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Tryb.
Dokumenty ze zbioru Zenona Bartczaka.
Dokumenty ze zbioru Andrzeja Gadeckiego.
Dokumenty ze zbioru Ksawerego Jasiaka.
Dokumenty ze zbioru Grzegorza Turlejskiego.

Prasa:
Echo Kamieńska, maj 1991 - 2008.
Głos Robotniczy, 1988.
Głos Poranny, 5.08.1992.
Głos Poranny, 12.07.1994.

Strony www:
www.spmk.eu
www.kamiensk.com.pl
www.pkol.pl
www.kapucyni.ofm.pl