Krzyż harcerski i lilijka - symbole harcerstwa. - kliknij po więcej
Pierwszy projekt krzyża harcerskiego jako odznaki organizacyjnej został opracowany
w 1912 przez ks. Kazimierza Lutosławskiego, jednego z pierwszych instruktorów skautowych. Krzyż harcerski przyjęła jako odznakę organizacji działającej
autonomicznie w zaborze rosyjskim Naczelna Komenda Skautowa w Warszawie. W 1916 krzyż został odznaką Związku Harcerstwa Polskiego utworzonego na terenie
byłego zaboru rosyjskiego w wyniku połączenia czterech działających tam organizacji skautowych. W 1918 przyjął się jako odznaka ogólnopolska ZHP,
w który połączyły się wszystkie dzielnicowe organizacje skautowe. Krzyż harcerski pozostał odznaką utworzonego w 1944 ZHP
i był nią do 1 VI 1950, tzn. do chwili formalnego włączenia ZHP w ramy ZMP (Związek Młodzieży Polskiej) jako Organizacji
Harcerskiej ZMP. W tym okresie krzyż harcerski został zastąpiony odznaką podobną do odznaki ZMP. W grudniu 1956 Krajowy Zjazd Działaczy Harcerskich
w Łodzi przywrócił krzyż harcerski jako odznakę ZHP, motywując tym, że "oparty na wzorze Krzyża Virtuti Militari, nawiązuje do ideałów bohaterstwa
i patriotyzmu, walki o wolność i niepodległość narodu". Prawo noszenia Krzyża Harcerskiego zyskuje się przy złożeniu Przyrzeczenia
Harcerskiego. Na ubraniu cywilnym można nosić jego miniaturki. Krzyż Harcerski ma bogatą symbolikę. Różnie tłumaczy się jego kształt
i poszczególne elementy. Dla wszystkich jednak pozostaje czymś niezwykle wartościowym, cennym. Czymś, co przechowuje się z pietyzmem przez
całe życie i nierzadko przekazuje dzieciom i wnukom jako rodzinną świętość. Harcerskie pozdrowienie "Czuwaj" używane było dawniej przez rycerzy
polskich stojących na warcie. Wtedy miało zapobiec zaśnięciu na posterunku. Teraz przypomina o stałej gotowości każdego harcerza do służby
ojczyźnie, pracy dla innych, niesienia pomocy i ustawicznej pracy nad sobą. Lilijkę otacza krąg - symbol doskonałości, do jakiej dąży harcerska
rodzina. Niektórzy twierdzą, że jest to też symbol harcerskiego kręgu, w którym wszyscy są równi i panują braterskie relacje. Inni dodają,
że to oznaka ogromnej woli tworzenia kręgu, z którego promieniować będzie prawość myśli, słów i czynów.
Lilijka od początków chrześcijaństwa symbolizuje czystość i cnotę. Nosili ją na swych szatach królowie, na sztandarach książęta, na herbach rycerze.
Harcerska lilijka podobno ma swym kształtem przypominać zakończenie igły magnetycznej kompasu. Tak jak igła wskazywała żeglarzom bezpieczną drogę do
domu, tak lilijka symbolizuje jedną z najważniejszych powinności harcerza: postępowanie zgodnie z prawem harcerskim. Inni twierdzą, że tak jak kompas
północ, tak lilijka ma harcerzom wskazywać drogę do osiągania ideałów. Trzy literki ONC na ramionach lilijki są skrótem hasła filaretów: "Ojczyzna,
Nauka, Cnota". Na węźle widnieje skrót nazwy naszej organizacji ZHP. Na lilijce z krzyża nie ma żadnych liter, są za to dwie gwiazdki. Symbolizują
one oczy harcerza, zawsze szeroko otwarte, uważnie obserwujące świat, gotowe dostrzec dobro i zło. Są symbolem oczu patrzących i widzących, kiedy i
gdzie harcerz może być pomocny. Promienie biegnące od lilijki oznaczają dążenie harcerstwa do promieniowania na cały świat wartościami, radością,
dobrem. Węzeł na wieńcu, jak węzeł na chuście ma przypominać o obowiązku wypełnienia przynajmniej jednego dobrego uczynku dziennie.
Są jeszcze takie środowiska, w których wolno rozwiązać chustę (a więc rozebrać się i pójść na spoczynek) dopiero po spełnieniu dobrego
uczynku. Liście dębowe od dawien dawna symbolizują męstwo i dzielność. Wieniec z liści dębowych mieli prawo nosić tylko ludzie władający
ogromną siłą - ducha, mięśni, czy magii. Cechy te - męstwo i dzielność - powinny być również udziałem każdego harcerza. Liście laurowe są
symbolem zwycięstwa. Wieniec z liści laurowych nosili autorzy największych wiktorii, rzymscy cesarze. Dla harcerza liście laurowe oznaczają
tryumf nad własnymi słabościami. Ramiona Krzyża Harcerskiego wypełnione są ziarenkami piasku, które symbolizują liczną rodzinę harcerską.
Inna interpretacja mówi, że są to nierówności symbolizujące kamienie na drodze życia, perły dobrych uczynków, trudy i znoje, radości i smutki,
jakie harcerz spotyka na swojej drodze życia
Marcin Alama.
|